Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleşen bir düzen değildir. Hukuk, toplum zarfında insanların sahiden nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak kucakin vardır. Adalet değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene vazetmek, sosyal hayatın gerçekleşmesini uydurmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin katsına kabul edilmesi ve uyulması gereken, nasıl harbi kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum zarfında insanların iktisat ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte tüze, kişioğlu davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir dizge, bir bütündür.” İnsan-kişioğlu, kişioğlu-doğa ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru kucakin evrensel ilkelerle güvence altına aldatmaınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi kucakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşırı düşün ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, toplum sözleşmesi, doğa ve insanlar olarak belirten konseptlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini uydurmak için konulan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın hepsidür. Elan yaygın bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal yaşlakin düzenidir. Hukuk Sözcük Manaı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “doğru” kelimesinin çoğcelil “beddua’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na nazaran tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mealında da kullanılır. Fen Manaı Hukuk dönemden döneme değiştiği kucakin hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Belirli bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) bentlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi zarfında ana olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bahis saha kısmına Özel Hukuk, kişiler ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun temellıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik devlet aracılığıyla güvenceye aldatmaınmış ve cebri yaptırımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları kişioğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun boy bos yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle benzer nitelikteki birlik durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek kucakin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları mâni olmak kucakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve kazanç cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kazanç kapatma; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları üzere derece derece tüze dallarında derece derece yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasi konseptleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal hayatı düzenleyip insanların barış ve güvenlik zarfında bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Kılgısal Yarar (Içtimai İhtiyaçların Katlanması) Hukukun kılgın amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum zarfında canlı insanların, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun binasından kaynaklanan gereksinimlerinı katlamaya çaldatmaışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni hayatın ana gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun natürel binasına ve bundan ileri gelen gereksinimlerine müsait sarhoş olmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, iktisadi gerçeklere de vabestedır; iktisadi gereksinimlara uymalı ve onları katlamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile mukannen bir aranjman altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir denklik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak essah kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla hak, “bir denklik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere iki derece derece anlamda kullanılır. Adalet gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mealında kişisel bir özelliği deyimler. Erkek her ahit haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni lütfetmek uğrunda ruzuşeb ve değustalıkmez bir çaba gösterir. İşte bu iktisat ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak konseptı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze sahaında hukuki boy bos olarak nazire konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Topluluk kucakindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini kucakeren kurallar birlikü olarak tüze, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve sarf etmek durumunda bulunmuş olduğuna nazaran, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini kucakerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; ister bulunan düzeni sakınmak, gerekse onu değustalıktirmeyi meşrulaştırmak kucakin her ahit adalete temelvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta katmıza oturmuş tüze düzenlerinin birincil örneği, olması gereken tüze mealında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan tüze düzenlerinin namına müsait olup olmadığı açısından bir boy bos ve yorum ölçüsü olabilir. Yeniden bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun hazırlamak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve menfi katlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon denge zarfında olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşlakin uyacak, hem de bu sosyal hayatın barış zarfında sürebilmesi kucakin bir düzen görünümünü sağlamaya çaldatmaışacaktır.

afyon şirket avukatı